De Boelwerfkraan is met Temse verbonden als herinnering aan het scheepswerfverleden op de Boelwerf. In 2023 werd bekend dat de Boelwerfkraan in Temse een beschermd monument blijft en gerestaureerd zal worden. Hier hangt een torenhoog prijskaartje aan vast. De restauratie werd in eerste instantie geschat op meer dan één miljoen euro. De financiële middelen kwamen van Lokaal Bestuur Temse en subsidies van de Vlaamse overheid, Interwaas en Maatschappij Linkerscheldeoever. Via Herita werd er een crowdfunding campagne gelanceerd. Maar wat is nu de stand van zaken?
Stand van zaken
Midden 2024 werd er een eerste aanbestedingsdossier gepubliceerd voor de restauratie van de kraan. De binnengekomen offertes bedroegen meer dan 3 miljoen euro voor de restauratie. Door deze hogere kosten beslist het bestuur om de procedure stop te zetten.
Eind 2024 wordt het aanbestedingsdossier herwerkt. De restauratie wordt opgesplitst in twee fases. Met deze aanpak hoopt het bestuur de offerteprijs te verlagen en de uitgaven te spreiden. In een eerste fase zou er gewerkt worden aan de sokkel en mast, in een tweede fase aan de giek.
In 2025 komen er, na publicatie van de aanbesteding, twee offertes binnen die opnieuw het beschikbare en voorziene budget ruim overschrijden. Het bestuur beslist opnieuw om de procedure stop te zetten.
Onze gemeente blijft werken aan een toekomstvisie voor de Boelwerfkraan. Maar de huidige budgetten blijven helaas te beperkt. We moeten dus op zoek naar andere geldbronnen. Onze gemeente ging al in gesprek met het Agentschap Onroerend Erfgoed om onze noden aan te kaarten en andere subsidiemogelijkheden te bekijken.
De kraan blijft eigendom van de gemeente en als goede huisvader zijn wij er verantwoordelijk voor. De komende jaren gaan we het monument blijvend onderhouden. De kraan zal dan eerder als een ‘schone slaapster’ over de Schelde blijven waken tot er een nieuw renovatie-perspectief komt.
De toestand van de Boelwerfkraan wordt gemonitord door Monumentenwacht zodat dringende kleine herstellingen blijven gebeuren.
Veelgestelde vragen
Waarom is de Boelwerfkraan belangrijk voor Temse?
De kraan is met Temse verbonden als herinnering aan het scheepswerfverleden op de Boelwerf.
De torenkraan is besteld door Cockerill Yards (Hoboken) bij Machinefabriek Hensen (Rotterdam). De firma Nobels-Peelman (Sint-Niklaas) bouwde de kraan in 1957 volgens de plannen van Hensen. Na het faillissement van Cockerill Yards kwam de torenkraan naar Temse, waar ze nog altijd waakt over de Schelde.
Wist je dat…
- de elektrische torenkraan nog de enige Hensenkraan in België is?
- de kraan beschermd is door zijn industrieel-archeologische en sociaal-culturele waarde?
- de kraan in 1986 naar Temse kwam?
- de kraan 48 meter hoog is?
Welke restauratiewerken zijn er nodig?
Om de kraan te bewaren voor toekomstige generaties, zijn er deze werken nodig:
- staalstructuur aanpakken
- het draaien van de kraan terug mogelijk maken
- de sokkel in gewapend beton herstellen
- schilderwerken
Waarom duurt de weg naar de restauratie zo lang?
Achter de schermen wordt er al jaren aan dit project gewerkt. Lokaal Bestuur Temse zette sinds 2021 deze stappen:
- In 2021 vroeg de gemeente, door de hoge restauratiekosten, de deklassering van de Boelwerfkraan als beschermd monument aan. Het openbaar onderzoek dat daarop volgde, leidde tot veel bezwaarschriften. De toenmalige minister van Onroerend Erfgoed besliste om de opheffingsprocedure on hold te zetten. Nadien volgden er heel wat overlegmomenten tussen verschillende partners. Zo werd er een cofinanciering gevonden en bekeek architectenbureau Barbara Van der Wee de opties en nieuwe technieken voor de restauratie.
- In het najaar van 2022 bracht de toenmalige minister van Onroerend Erfgoed een bezoek aan Temse. De procedure om de Boelwerfkraan als beschermd monument te deklasseren werd stop gezet. Het aanbestedingsdossier wordt aangepast aan nieuwe restauratietechnieken. Doel? De kosten voor restauratie doen dalen.
- In 2023 bekomt Lokaal Bestuur Temse extra middelen via subsidies van de Vlaamse overheid (Agentschap Onroerend Erfgoed, 300.000 euro), Maatschappij LinkerScheldeOever (150.000 euro) en Interwaas (150.000 euro). Ook via een crowdfunding van Herita wordt er geld (ongeveer 20.000 euro) ingezameld.
- Midden 2024 wordt het nieuwe aanbestedingsdossier gepubliceerd en komen de offertes binnen. De bedragen voor de restauratie in deze offertes gaan naar meer dan 3 miljoen euro voor de restauratie van de kraan. Door deze hogere kosten beslist het bestuur om de procedure stop te zetten.
- Eind 2024 wordt het aanbestedingsdossier herwerkt. De restauratie wordt opgesplitst in twee fases. Met deze aanpak hoopt het bestuur de offerteprijs te verlagen en de uitgaven te spreiden. In een eerste fase zou er gewerkt worden aan de sokkel en mast, in een tweede fase aan de giek.
- In 2025 komen er, na publicatie van de aanbesteding, twee offertes binnen die opnieuw het beschikbare en voorziene budget ruim overschrijden. Het bestuur beslist opnieuw om de procedure stop te zetten.
Waarom liggen de restauratiekosten zo hoog?
De afgelopen jaren is bv. de kostprijs van bouwmateriaal enorm gestegen. Verder zorgen deze factoren voor een hoge restauratiekost van de kraan:
- De verflaag op de torenkraan is loodchromaathoudend, waardoor bijkomende beschermingswerken noodzakelijk zijn.
- Er is heel wat werfinrichting nodig voor het gecontroleerd afvoeren van materiaal.
- De torenkraan is moeilijk toegankelijk waardoor er weinig vooronderzoek kan gebeuren en er dus heel wat onzekerheden zijn. Aannemers calculeren bij het opmaken van een offerte deze risico’s in.
De restauratiekost van de kraan werd in 2023 geschat op 1,2 miljoen euro maar bedraagt eind 2025 meer dan 2 miljoen euro.
Wat als ik geld gestort heb op de erfgoedrekening (crowdfunding)?
Bedankt voor je bijdrage voor de restauratie van de Boelwerfkraan! Onze gemeente startte in de zomer van 2023 een crowdfunding campagne op, samen met Herita. De middelen van deze crowdfunding blijven op een wachtrekening van Herita staan. Terugbetaling is niet mogelijk. Het geld kan enerzijds gebruikt worden voor de restauratie van de kraan, maar anderzijds ook voor het preventief onderhoud en de veilige instandhouding van de kraan.
